Φαρμακευτική αλλεργία καλείται κάθε αντίδραση υπερευαισθησίας έναντι φαρμάκου με εκδήλωση δερματικού εξανθήματος ή ακόμη και συστηματικών στα πλαίσια αναφυλαξίας. Ο επιπολασμός είναι της τάξης του 10-15% στα πλαίσια των ανεπιθύμητων αντιδράσεων σε φαρμακευτική αγωγή.

Απαραίτητη προϋπόθεση εμφάνισης φαρμακευτικής αλλεργίας είναι η προηγηθείσα λήψη του ενοχοποιημένου φαρμάκου, ενώ τόσο το ατομικό όσο και το οικογενειακό ιστορικό δε φαίνεται να αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα.

Κάθε φαρμακευτική ουσία εν δυνάμει μπορεί να οδηγήσει σε εκδήλωση φαρμακευτικής αλλεργίας αλλά τα συχνότερα αίτια είναι τα β-λακταμικά (πενικιλλίνη, ημισυνθετικές πενικιλλίνες, κεφαλοσπορίνες), τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, τα μυοχαλαρωτικά/αναισθητικά και τα ραδιοσκιγραφικά.

Πολλές φορές υπερεκτιμάται ή υποεκτιμάται το γεγονός της φαρμακευτικής αλλεργίας τόσο απο τους ασθενείς όσο και απο επαγγελματίες υγείας γι’αυτό και είναι κρίσιμη η αλλεργιολογική εκτίμηση για το ορθό ξεκαθάρισμα και την περαιτέρω αντιμετώπιση.

Υπάρχουν δύο περιπτώσεις εκδήλωσης φαρμακευτικής αλλεργίας.Μία άμεσου τύπου αντίδραση που λαμβάνει χώρα σε 1-2 ώρες και μία καθυστερημένη τύπου αντίδραση που εμαφανίζεται 24-48 ώρες συνήθως απο λήψης φαρμάκου.Στη πρώτη περίπτωση έχουμε κνιδωτικό εξάνθημα με το ενδεχόμενο της αναφυλαξίας(αλλεργικού shock) να είναι μεγάλο ενώ στη δεύτερη έχουμε την εμφάνιση συνήθως γενικευμένου κηλιδοβλατιδώδους εξανθήματος με ή χωρίς συστηματική συμμετοχή.

Ο αλλεργιολόγος μετά τη λήψη ενδελέχούς ιστορικού θα προεβεί στις απαραίτητες εξετάσεις (δερματικές δοκιμασίες και εργαστηριακός έλεγχος) για να ξεδιαλύνει το πρόβλημα του ασθενή.Θα διαπιστώσει την ύπαρξη ή όχι φαρμακευτικής αλλεργίας και θα δώσει λύσεις εναλλακτικών φαρμακών σε περίπτωση αλλεργίας ή θα συνεστήσει απευαισθητοποίηση σε περίπτωση  μη εναλλακτικού ή υποδεέστερης δράσης σκευάσματος.

Οι δερματικές δοκιμασίες για τις άμεσου τύπου αντιδράσεις χρειάζονται περίπου 2 ώρες για να ολοκληρωθούν, ενώ για τις επιβραδυνομένου τύπου 48-96 ώρες. Διενεργούνται με δερματικές δοκιμασίες(skin prick tests), ενδοδερμικές δοκιμασίες(intradermal tests) και επιδερμικές δοκιμασίες (atopy patch test) στο υπο εξέταση φάρμακο καθώς και σε συγγενικά αυτού.

Εν συνεχεία και αναλόγως το περιστατικό ακολουθεί δοκιμασία πρόκλησης σε καταλλήλα εξοπλισμένο περιβάλλον για την απελυεθέρωση ή την αναζήτηση εναλλακτικού σκευάσματος.